Tarihler Ocak 2023 gösterdiğinde umutlar bu sefer “Parçalanmış Bir Dünyada İşbirliği” teması ile Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’na çevrildi. Birçok gündem konusu vardı ve birçok konu tartışıldı. Ancak biz kendi açımızdan baktığımızda “insan kaynağı” ile ilgili tartışılan konular nelerdi ?

ü Geleceğin Meslekleri 

ü Yeşil Dünya için yeni meslek ve beceriler

ü Yetenekleri Çekme

ü Sessiz İstifa ve İşin Anlamı

ü Haftada 4 gün çalışma

ü Geleceğin Ekonomisi için 1 milyar insanı hazırlama

ü Beceriler Öncelikli: Herkes için istihdamın önünü açma

ü Sığınmacılar için istihdamın önünü açma

ü Yapay Zeka ve Beyaz Yakalı Çalışanlar

Buradaki her bir konuyu  birbirinden bağımsız bir şekilde değerlendirebiliriz, ancak 2023 yılı için iş dünyasını en çok endişelendiren konu ekonomik yavaşlama ve resesyondur. Dünya ekonomisinin olası bir resesyona girmesi ile birlikte şirketlerden işten çıkartma süreci başlayacaktır. Çünkü,  bu adım işverenler için maliyetleri azaltmanın en kolay yoludur ve bu sürece girildiği anda nitelikli – niteliksiz birçok kişi işsiz kalacaktır.

İşveren açısından “işten çıkartma” kısa vadede verilecek en kolay çözümdür, ancak orta / uzun vadede sancılarını da yaşayacağı bir süreçtir. Çünkü arz/ talep dengesi ile birlikte orta/ uzun vadede nitelikli eleman bulma sıkıntısı yaşanacaktır. O yüzden bu konu ile ilgili  önceden hazırlıklı olmak gerekir.

Yetenekleri Çekme ve Tutma

Davos’ta Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) öngörüsüne göre 2023’te  istihdam büyüme hızı 1% olarak açıklandı. Ancak dünya genelinde piyasanın beklentileri doğrultusunda yeterli  nitelikli iş gücü olmadığı gündeme getirildi. Mevcut ve geleceğe dönük iş gücünün niteliklerinin yetersiz olduğu ve bunun için 1 milyara yakın kişinin yetiştirilmesi gerektiği de ayrıca vurgulandı.

Dünya’nın bir parçası olduğumuza göre bizde de durum farklı değil. Birçok işveren niteliksiz iş gücü sorunundan bahsediyor, bunun sebebi birçok faktör olabilir ( eğitim, ekonomik vb.) ancak önemli olan bizim üzerimize düşen görevleri yapmamız;

ü  “Yeni Çalışma Modelleri” Bugün Z kuşağı iş dünyasının içinde ve bu kuşak hayatın ve işin anlamını sorgulamaktadır. Bu nedenle bizler de nitelikli iş gücünü kendimize çekebilmek için tıpkı dünyada olduğu gibi haftada 4 saat çalışma ( Bizde 4 değil, 5 olarak kalabilir ama bugün hala Cumartesi öğleye kadar çalışan firmalar var, bunu yeni nesil kabul etmiyor.),  hybrid ( ofis içi / ofıs dışı) çalışma gibi farklı modeller üzerine düşünülüp daha verimli çalışma modellerini araştırmalıyız.

ü  Herkes Kendi Elemanını Kendi Yetiştirilmek Zorunda Kalacak: Dünya genelinde yeterli sayıda nitelikli iş gücü olmadığına göre işveren / yöneticilerin  birer eğitimci  ve yetenek yaratıcısı olması bekleniyor. Bunun için şirketlerinde bazı çok temel adımları artık ciddiye almaları gerekir.

P Oryantasyon Süreci: Mevcut şirketlerde  gözlemlediğim en basit ve temel bir süreç olan  işe girişteki oryantasyon süreci bile sağlıklı uygulanmıyor. Çalışan doğrudan  işin içine dahil ediliyor. Düşünün alfabeyi yeni öğrenmiş, okumaya yeni başlamış bir kişiye “Oku, hızlı oku, çok acil, çabuk bitirmen gerekiyor.” gibi sürekli bir baskı ile iş yaptırmaya çalışıyorsunuz. Bu şekilde bu kişi yazılanları doğru okuyabilir mi sizce? Kelimeleri okuyamayacak veya yanlış söyleyecek ve sonuç; ne okuduğunu anlamayan ne de  karşı tarafın ne söylediğini anlamayan iki kişi karşı karşıya gelecek. Bu şekildeki bir uygulama ile iş dünyasındaki maliyetler katlanır; zaman, malzeme ve para kaybı artar.

PÇalışana Yatırım Yapmak (Çalışan Becerilerini Geliştirmek): Çalışana yapılacak olan yatırıma maliyet gözü ile bakmayıp şirketimizin geleceğine yapılan yatırım olarak bakmak gerekir. Gelecekte şirketimiz açısından bizim için önemli ve kritik olan pozisyonlar ve becerileri neler olacak? sorusunun cevabını vermek ve uygulamaya almak için Yedekleme Planlarını da göz ardı etmemeliyiz.  

    Yedekleme Planları

Yetenekleri kendimize çekmek ve onları yetiştirmek için işveren olarak sorumluluğu aldığımızı düşünelim. Elimizde herkesi yetiştirecek kadar çok maddi kaynak olmayabilir. Kaynaklarımız sınırlı olduğu için ;

ü   Şirketinizdeki “kritik pozisyonlar“ belirlemeli ve Şekil 1’deki döngüyü takip ederek “yedekleme planları”nı mevcut işimizi ve geleceğimizi düşünerek çok acil bir şekilde yapmalıyız.

Şekil 1 : Yedekleme Planı Döngüsü

Outplacement Uygulaması*

Yedekleme Planları’nı yapmış olsak bile bazen yolun sonuna gelebildiğimiz oluyor. Olası bir resesyona girilmesi ile işte bu noktada Çalışan İsim Listesini önümüze koyduğumuzda, hangi pozisyonlardan vaz geçmemizi için de bir yol haritası olacaktır bu çalışma. Herkesi işten çıkartabilirsiniz ama kritik ve zor bulanan nitelikli pozisyonlar işten çıkartılmamalıdır.

Bazen dünya genelinde her şey herkes için aynı olmaya biliyor. Bazı sektörlerde durgunluk yaşanırken, bazıları için hareketlilik olabiliyor (Örn: COVİD-19 sürecinde sağlık sektöründeki hareketlilik gibi).  O yüzden bir gün eleman çıkartmak zorunda kalırsanız;

ü  Kritik Pozisyonlara Dokunmayın

ü  Outplacement Uygulayın*

*İşten çıkarmayı düşündüğünüz pozisyonlar için başka şirketlerde iş bulma/ yönlendirme sürecini uygulamanızda fayda var. Bazı sektörlerde ortak pozisyonlar mevcut (Örn: Forkift Operatörü gibi), bu pozisyonlar için diğer sektör / firmalar ile irtibata geçerek işten çıkartmayı düşündüğünüz pozisyonları duyurmak gerekir. Bu doğrultuda diğer şirketlerden gelecek talepleri göz önünde bulundurarak, kişileri oralara yönlendirerek tekrar iş gücünün istihdama dahil olmasına katkı sağlamış olursunuz. Bu çalışanını “rakibine” veya “bir başkasına kaptırıyorum” gibi düşünülmemelidir, çünkü siz zaten o kişiyi işten çıkaracaksınız, hiç olmazsa iyilik yaparak bu süreci yönetin.

Çünkü, “Parçalanmış Bir Dünyada” birlikte ve işbirliği içinde adım atmak gerekir. İmece kültürü ile yetişmiş bir toprağın çocuklarıyız. Yapabiliriz… Kahramanmaraşta ve diğer illerde yaşanan depremlerde bu potansiyelimizi gösterdik, sadece biraz planlı ve sistematik şekilde hareket etmeli kendimizi bu yönde hazırlamalıyız.