En güzel iletişimi karakter sağlar.
                      Stephen R. Covey

Çok basit ama gerçek, Genel Müdürünüz şirket kültürünüzün yaratıcısıdır. Bugün akademik dünyada birçok kabul görmüş veya hala tartışılan şirket kültürü teorilerinde tek doğru yoktur. Bu konuda akademik araştırma yaparak “Kültürün İnsan Kaynaklarına Etkisi” adlı kitabı yazmış olsam dahi, gerçekte fark ettiğim tek şey “Genel Müdür” gerçeğidir.

Şirket Kültürü  ve Genel Müdürün Karakteri

Kültür, yönetim bilimleri açısından değerlendirildiğinde Edward H. Schein tarafından yapılan tanım aşağıdaki gibidir:

"Kültür, bir grup insanın zaman içerisinde birbiri ile karşılıklı etkileşim içerisinde bulunması sonucunda geliştirilmiş ve öğrenilmiş paylaşılan değerler, beklentiler ve davranışlar kümesidir". 

Yani kültür dediğimiz kavram; ortak değerleri paylaşan kişilerin bir arada olmasıdır. Kültür kavramının merkezinde her zaman paylaşılan "ortak değerler" vardır. Bu ortak değerler, şirketin başındaki Genel Müdürün şirket adına tanımlanan değerleri ile uyumlu olmalıdır. Ancak, bir şirketin değerleri tanımlanmış olsa bile Genel Müdürün karakteri ve yönetim tarzına göre değerlerin algısı değişmektedir. Yani Genel Müdürün karakteri ve yönetim tarzı şirketinizin tüm yönetsel süreçlerine yansımaktadır.

Baskın bir karaktere sahip olan ve agresif yönetim tarzını benimseyen bir Genel Müdür, şirket hedeflerini koymuş ve Pazarlama & Satış Bölümüne “Ne pahasına olursa olsun, x projesi alınacak, hedefler tutacak.”, İK Bölümüne “Çalışmıyorsa, gönder” gibi  söylemler ile şirkette agresif bir şirket kültürünün oluşmasının tohumlarını ekmektedir. Bu tarz bir şirketlerde çalışmak çalışmanlar için dayanılmaz olur, çünkü sürekli bir stres, kaos ortamı vardır… Bir insan stresli bir çalışma ortamında nasıl sağlıklı karar verebilir, o an beyin için öneli olan karar vermektir; doğrusu yanlışı yoktur. Stres sizi sadece karar vermeye zorlar, hatta stres korku ile birleşince verilerin oynanmasına kadar gidecek Bizans oyunlarına zemin hazırlanmış olur.

Şimdi bu senaryonun tam tersini düşünelim. Genel Müdür değişmiş, yerine dürüst, ağırbaşlı, dinlemeye yatkın ve sakin bir yönetim tarzını benimseyen biri gelmiş. Yine hedefler var, şirket kuralları var, ama söylemler ve yönetim tarzı daha sakin ve yumuşak. Şirket içerisinde demokratik, özgür bir çalışma ortamı yaratarak sizi dinleyen, anlamaya çalışan, farklı fikirlere saygı duyan bir Genel Müdür var. Böyle huzurlu bir çalışma ortamında yine herkes çalışır, koşturur hatta Genel Müdüre mahcup olmamak için daha fazla emek harcarlar. Sorunları gün yüzüne çıkarır, çözüm bulmak için paylaşırlar. Hedefe odaklanmış bir motivasyon kültürü kendiliğinden oluşmuş.

Peki, Değişen Ne ?

Aynı çalışan profili ile şirkette tek değişen Genel Müdür ve onun benimsediği değerler ise; demek ki şirket kültürü zaman içerisinde birbiri ile karşılıklı etkileşim içerisinde olan çalışanların Genel Müdürün beklentileri doğrultusunda öğrenilmiş paylaşılan değerleri davranışa dönüştürmektedir.

Genel Müdürün karakteri ve yönetim tarzı şirkette tutkal görevi görmektedir. Dolayısı ile şirketinizde istihdam edeceğiniz Genel Müdürün karakteri, şirket kültürünüzün tohumlarını attığı için şirkette sağlıklı tohumların yeşermesini sağlamalısınız. Yoksa bugüne kadar şirket kültürünüz bir orman gibi bol oksijenli ve sağlıklı olsa bile, biri gelir bir kıvılcım ile orman yangınına sebep olur ve siz acıyla bir ormanın yok oluşunu izlersiniz.

Özgür Şirket Kültürleri

Bol oksijenli sağlıklı bir şirket kültürü oluşturabilmek için o ormanda özgürce dolaşabilmelidir çalışan. Zaten değil midir geçmişten günümüze sizi, bizi, şirketleri, devletleri kalıcı kılan özgürlük adına atılan tohumlar. Amerika’daki “Özgürlük Anıtı”ni birçok kişi biliyor, mutlaka görenler de vardır. (Dünyanın birçok ülkesinde de Özgürlük Anıtı`nın ufak kopyaları bulunmaktadır.) Bu Özgürlük Anıtının başındaki taç`ın 7 sivri ucu 7 kıtayı, 7 denizi simgeler. Bunun anlamı farlı kıtalardan farklı ırklardan olsanız dahi “Tek Ülke, Tek Anayasa, Tek Yazgı” (15 Mart 1837) mesajıdır. Biz de kendi şirketimizde “Tek Şirket, Tek Hedef” sloganı ile farklı düşüncelere saygılı özgür bir şirket kültürü oluşturmalıyız.

Bunun için belki de aşağıdaki birkaç özgürlük tohumunu ekmeliyiz;

•  Önce  dinlemeyi öğrenin ve anlamaya çalışın,

• Unvanları bir tarafa bırakıp işe odaklanın, 

• Problemi  ekip üyeleri arasında tartışın,

• Takımınıza risk aldırarak özgüvenini arttırın,

• Moderatörler her toplantıda değişsin, böylece yazılı ve sözlü iletişimi güçlendirin,

• Edindiğiniz olumlu / olumsuz tecrübeleri şirket içinde paylaşarak çalışanları cesaretlendirin,

• Çalışanlara  sık sık teşekkür ederek takdir edin,

• Egoları çocukluğunuzda bırakın,

• Unutmayın çalışanlarda işin otoritesidir,

• Farklı bakış açıları kör noktaları açığa çıkarır,

• Yanlış soru / cevaplar sizi küçültmez neyi yapamayacağınızı gösterir,

                                   ve özgür şirket kültürünün oluşmasına katkı sağladığınız için sonsuz teşekkürler.